از جمله حوایج اولیه برای هر ملت که در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهم تر از آنهاست، آموزش برای همگان است. متأسفانه کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند، چه رسد به آموزش عالی.
مایه بسی خجالت است که در کشوری که مهد علم و ادب
بوده و در سایه اسلام زندگی می کند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و
خواندن محروم باشد
برادران و خواهرانی که در نهضت سوادآموزی مشغول تلاش و خدمت ارزنده خود هستند، حقیقتاً کار بسیار بزرگ و فریضه فوتی و فوری و کاملاً حایز اهمیتی انجام می دهند. امیدواریم که ان شاءالله موفق باشند.
«تعلیم نقش انبیاست ـ «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ» ـ بلکه نقش خود وجود مقدس باری تعالی است ـ «عَلَّمَ الْاِنْسان ما لَمْ یَعْلَمْ» ـ و در مرتبه نازل تر، افراد بشر هستند که به یکدیگر تعلیم می دهند: یکی معلم است، یکی متعلم است».
شما و هر کس در هر نقطه ای کارش این باشد که به مردم
چیزی یاد بدهد، حقیقت باارزشی را برای آنها روشن کند یا معرفتی بر معرفت های مردم
بیفزاید، او دارای همین شأن معلمی است؛ این خیلی محترم و معتبر و ارزشمند است
خانم بورگیلد داهل می نویسد: «در آغاز زندگی فقط یک چشم داشتم که آن هم بر اثر زخم ها طوری پوشیده شده بود که فقط یک روزنه کوچکی در سمت چپ آن بود. من مجبور بودم کتاب را کاملاً به روزنه چشم نزدیک کنم تا آنجا که مژه هایم به صفحه کتاب می خورد و تا حد ممکن اعصاب چشمم را با فشار به طرف چپ می چرخاندم تا به سختی ببینم».
خانم داهل در این شرایط سخت از آه و ناله و افسوس خودداری می کرد و بین خود و دیگران تفاوتی احساس نمی کرد تا اینکه از همان کودکی خواندن و نوشتن را در خانه یاد گرفت. او با این زحمت و مشقت درس خواند و بر معلومات خود افزود و از دو کالج فارغ التحصیل شد. مدتی به شغل معلمی پرداخت و بعدها موفق به دریافت مدرک پروفسوری روزنامه نگاری شد و سال ها در دانشگاه به تدریس پرداخت. پنجاه و دو سال از عمرش گذشته بود که معجزه شگفت انگیزی رخ داد و طی یک عمل جراحی قدرت بینایی او چهل برابر افزایش یافت.
یکی از آثار خانم داهل، کتاب من دلم می خواهد ببینم است که گفته اند خواندن آن بر همه لازم است. خانم داهل که در سخت ترین شرایط به سوادآموزی پرداخته بود، کتاب ارزشمندش را با این جمله به پایان می رساند: «خدایا! ای خدای بزرگ! به خاطر زیبایی ها و توانایی هایی که به من ارزانی داشته ای، از تو بسیار سپاس گزاری می کنم»
منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه
در فاصله زمانی صدور فرمان بنیان گذار جمهوری اسلامی
ایران (7 دی ماه 1358) تا انتخاب نماینده خود در سازمان نهضت سوادآموزی (سال
1361)، حرکت سوادآموزی و مبارزه با بی سوادی، توسط دستگاه های ذی ربط (آموزش و
پرورش، جهادسازندگی، جامعه روحانیت، جهاد دانشگاهی و نهضت سوادآموزی) و به صورت
شورایی اداره می شد و با توجه به فضای انقلابی جامعه، با همکاری تمامی نهادهای
مردمی (از قبیل مساجد، کمیته های انقلاب، بسیج مستضعفین، کانون های فرهنگی، انجمن
های اسلامی، نیروهای مسلح، کارخانجات، کارگاه ها، اصناف و...) به صورت خودجوش و
گسترده، با همکاری آموزش و پرورش، برای یاد دادن و تشکیل کلاس های سوادآموزی در
تمامی فضاهایی که امکان تشکیل کلاس در آنها وجود داشت، اقدام به آموزش بی سوادان
کردند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بنیان گذار کبیر انقلاب اسلامی با درک عمیق از مشکلاتی که بر اثر بی سوادی مردم در جامعه بروز و ظهور می یابد، طی فرمانی موضوع تشکیل بسیج سوادآموزی را صادر نمودند. در هفتم دی ماه سال 1358 سازمان نهضت سوادآموزی با هدف با سواد کردن خیل عظیم بی سوادان کشور تشکیل شد. حضرت امام(ره) به منظور تقویت برنامه های سوادآموزی نماینده ای از طرف خود در این سازمان منصوب نمود.
وجود بی سوادی در کشورهای جهان سوم به سبب ناهماهنگی در برنامه ریزی طرح های آموزشی است. اگر توسعه آموزش در همه مکان ها و در همه زمان ها هماهنگ می بود، در سایر عرصه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نیز توسعه با روند بهتری رشد می نمود. بی سوادی باعث ناآگاهی و رکود ذهنی می شود و می تواند عاملی برای برهم زدن نظم اجتماعی گردد. افزایش جمعیت و فاصله نگرش بین گروه های سنی و نوع دیدگاه ها باعث ایجاد مشکلات مختلف فرهنگی می شود که این ناهماهنگی می تواند بی هویتی فرهنگی را در پی داشته باشد. دانش بزرگ ترین ثروتی است که بشر می تواند تولید کند. پس نباید از آن غافل شد و باید امکان استفاده از آن را به همگان داد.
بالا بردن میزان آگاهی و سطح دانش در بین روستاییان، زمینه را برای فکر کردن آنها به مسائل توسعه و پیشرفت در بعدهای گوناگون و به کارگیری فن آوری های روز فراهم می کند. همچنین باعث ایجاد خلاقیت و ابتکار و ارائه طرح های نو از طرف خودشان می شود. بالابردن سطح سواد عمومی و تقویت آموزش تخصصی در حوزه های فنی و حرفه ای باعث زمینه های کارآفرینی و مانع مهاجرت بی رویه به شهر می شود و از مشکلاتی که در حاشیه نشینی شهری نیز ممکن است بروز کند، جلوگیری می کند. سوادآموزی نیز باید مانند هر طرح دیگری جنبه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و محیطی را در نظر بگیرد.
یکی از دشواری های اساسی در کشورهای در حال توسعه، مسئله بی سوادی است. در کشورهای توسعه یافته میزان بی سوادی در میان افراد بالاتر از 13 سال بین 3 تا 4 درصد است؛ در حالی که این رقم در مورد کشورهای در حال توسعه از مرز 50 درصد نیز بالاتر می رود. در برخی از کشورها از 80 درصد هم فراتر رفته است. ضعف آموزش و پرورش در درجه اول، ناشی از عدم کفایت تعداد معلمین مدارس و کمبود وسایل و امکانات آموزشی است.
اندک دان، بسیارگوست!
ثمر علم ای پسر عمل است
ورنه تحصیل علم دردسر است
جور استاد به ز مهر پدر.
دانا داند و پرسد، نادان نداند و نپرسد!
دانایی توانایی است.
دانستن را کار بستن باید.
دشمن دانا که غم جان بود
بهتر از آن دوست که نادان بود
دشمن دانا بلندت می کند
بر زمینت می زند نادانِ دوست
ظلمتی مانند نادانی نیست.
علمِ بی عمل همچون درخت بی ثمر است.
علمِ سطحی یک سره قیل است و قال.
نادان را به از خاموشی نیست.
یا سخن دانسته گو ای مرد نادان! یا خموش!
عالم ناپرهیزکار، کوری است مشعله دار!
1. سرزنش جاهل
مسعدة بن زیاد می گوید از امام صادق(ع) شنیدم که فرمود:
خدای تعالی روز قیامت به یک یک بندگان خود می فرماید: بنده من! بگو ببینم در دنیا عالم بودی یا جاهل؟ اگر بگوید عالم بودم، می پرسد پس چرا به علم خود عمل نکردی، و اگر بگوید جاهل بودم می فرماید، چرا علم نیاموختی تا بدان عمل کنی؟ با همین حجت او را مجاب می کند و حجت بالغه خداوند بر بندگان این است
